Introduçao de ferramentas multimédia num contexto de terapia: estudio exploratório aplicado à terapia de pacientes esquizofrénicos

Author

Costa Freire, Carla Sofia

Director

Monguet, Josep M. (Josep Maria)

Codirector

Fernández Sánchez, Joaquín

Date of defense

2012-05-18

Legal Deposit

B. 34460-2012

Pages

398 p.



Department/Institute

Universitat Politècnica de Catalunya. Departament d'Expressió Gràfica a l'Enginyeria

Abstract

Nowadays, Information and Communication Technologies and Internet play an important role supporting everyday objectives. The speed of tasks performance, the easy access to all kind of information and the possibility of having a synchronous and asynchronous communication at any time and place, are some of the advantages that technologies provide us in everyday activities. In fact, these days, it¿s almost unthinkable for a company or institution not making to use these technologies, because they are increasingly present, allowing a fast performance of administrative tasks, product or service promotion in WEB, eLearning or blended-learning, etc. However, it still exist some resistance to technology. Health is a field where technology is constantly used when referring to equipment (hardware) to assist medical exams, such as ultrasounds, electrocardiograms, electroencephalograms, magnetic resonance imaging, and others. Yet, regarding the use of software and systems applied to therapies, this is one of the sectors that use less technology, especially when referring the mental health sector. Given the several advantages that technology provides, it¿s important to find out the technology potential users¿ reactions, as well as the factors that affect their behavior and the reasons that slow down the technology expansion, in mental health field. The work presented in this thesis is about the introduction of multimedia tools in schizophrenic patient¿s therapy, having as the main goal the exploratory study of technology acceptance in a therapy context of schizophrenic cognitive rehabilitation. In order to achieve the main goal and to know the context of this work, it was made a theoretical study about mental health, particularly about schizophrenia, technology use, where it is referred the Human-Computer Interaction, health technologies and technology acceptance and adoption. The theoretical study has allowed the empirical work development, resulting in the design and development of a multimedia system for cognitive rehabilitation of schizophrenic patients ¿ eSchi System ¿ and in two different micro-studies that aimed to complement information: (1) Case study of technology acceptance (eSchi system) by schizophrenic patients; (2) a survey applied to acceptance technology experts, related to the relevance of creating a general technology model applied to therapies. The results of the theoretical study suggest the need of organization and generalization health technology concepts, given the variety of existing concepts without clear and universal definition. About the empirical study it¿s important to focus: the patient¿s good receptivity to eSchi system, although it was noticed some difficulty in generalizing activities to different types of schizophrenia; the difficulties to access real clinical contexts; and the significance to create an eTherapy model that could be applied to different scenarios. Given the exploratory nature of this work, many questions have been raised leading to new research proposals, such as the technology acceptance study applied to different users, or the study of the factors that cause resistance to the implementation os technology in health sector.


En la actualidad, las Tecnologías de la Información y la Comunicación e Internet juegan un importante rol en la cosecución de los objetivos cotidianos. La velocidad con la cual se pueden realizar las tareas, el fácil acceso a todo tipo de información y la posibilidad de mantener comunicaciones síncronas o asíncronas en cualquier lugar y momento, son algunas de las ventajas que las tecnologías nos aportan en las actividades diarias. De hecho, hoy es impensable para una compañía o institución no usar estas tecnologías, porque están cada vez más presentes, aportan rápidas soluciones a las tareas administrativas, a la promoción de productos y servicios en la WEB, a la formación a distancia o híbrida, etc. A pesar de ello todavía existe resistencia a la tecnología. La salud es un campo en el que se aplican intensivamente tecnologías para el equipamiento (hardware) de asistencia a los exámenes médicos, como son los ultrasonidos, electrocardiogramas, electroencefalogramas, resonancia magnética, radiografías, y otros. Pero todavía la sanidad, en lo que hace referencia al software y los sistemas aplicados a las terapias, es uno de los sectores en el que se emplean menos tecnologías, y en especial el sector de la salud mental. Dadas las numerosas ventajas que aporta la tecnología es importante descubrir las potenciales reacciones de los usuarios a la tecnología, así cómo afecta a su comportamiento y las razones por las cuales se ralentiza su expansión en el campo de la salud mental. El trabajo presentado en mi tesis trata de la introducción de las herramientas multimedia en la terapia de los pacientes de esquizofrenia, teniendo como objetivo principal el estudio exploratorio de la aceptación en el contexto de la terapia para la rehabilitación cognitiva. Para conseguir el objetivo principal y conocer el contexto de este trabajo se realizó un estudio teórico sobre la salud mental, y en particular sobre la esquizofrenia, sobre el uso tecnológico referido a la Interacción Hombre-Ordenador, sobre las tecnologías médicas y sobre la aceptación y adopción de la tecnología. El estudio teórico hizo possible el desarrollo del trabajo empírico y dió como resultado el diseño y desarrollo de un sistema multimedia para la rehabilitación cognitiva de los pacientes esquizofrénicos – sistema eSchi – y dos diferentes micro investigaciones con el objeto de complementar la información: (1) Caso de estudio sobre la aceptación de la tecnología (Sistema eSchi) por los pacientes de esquizofrenia; (2) Estudio aplicado a la aceptación de la tecnología por los expertos, relacionado con la relevancia de la creación de un modelo general para la aplicación de la tecnología en las terapias. Los resultados del estudio teórico sugieren la necesidad de organizar y generalizar los conceptos de la tecnología para la salud, dada la variedad de conceptos existentes sin una definición clara y universal. Sobre el estudio empírico es importante destacar: la buena recepción del sistema eSchi por parate de los pacientes, aunque se notificaron incidencias en la generalización de las actividades en los diferentes tipos de esquizofrenia; las dificultades para acceder al contexto clínico real, y la relevancia de crear un modelo de eTherapia que pueda ser aplicado en diferentes escenarios. Dada la naturaleza exploratoria de este trabajo, han surgido muchas preguntas que orientan nuevas propuestas de investigación, tales como el estudio de la aceptación de la tecnología, aplicado a diferentes usuarios, o el estudio de las causas que provocan resistencia en la introducción de las tecnologias en el sector de la salud.


Nos dias de hoje as Tecnologias da Informação e Comunicação e a Internet desempenham um papel fundamental no apoio às tarefas do dia-a-dia. A rapidez na execução de tarefas, o fácil acesso a todo o tipo de informação e a possibilidade de comunicação síncrona e assíncrona, tudo a qualquer hora e a partir de qualquer local, são algumas das vantagens que as tecnologias proporcionam e que auxiliam a realização das diversas actividades do quotidiano. De facto, nos dias que correm é quase impensável uma empresa ou instituição não fazer uso das tecnologias, uma vez que estas estão cada vez mais presentes, permitindo uma rápida execução de trabalhos administrativos, a divulgação de produtos ou serviços na WEB, a aprendizagem à distância ou semi-presencial, etc. Todavia, ainda existe alguma resistência às tecnologias. A área da saúde é uma das áreas que utiliza bastante tecnologia, designadamente no que se refere à utilização de equipamento (hardware) para a realização de exames, tais como ecografias, electrocardiogramas, electroencefalogramas, ressonâncias magnéticas, entre outras. No entanto, no que se refere a utilização de programas ou sistemas de apoio às terapias, é uma das áreas que menos utiliza a tecnologia, sobretudo no que diz respeito à área da saúde mental. Tendo em conta as inúmeras vantagens que as tecnologias podem proporcionar, é importante saber as reacções dos potenciais utilizadores de tecnologia no contexto de saúde mental, saber quais os factores que afectam o seu comportamento e quais os motivos que abrandam a expansão da tecnologia no campo da saúde mental. O trabalho apresentado nesta tese relaciona-se com a introdução de ferramentas multimédia num contexto de terapia de pacientes esquizofrénicos, tendo como principal objectivo o estudo exploratório da aceitação da tecnologia num ambiente de terapia para a reabilitação cognitiva destes pacientes. De forma a atingir o objectivo e a conhecer o contexto deste trabalho, foi realizado um estudo teórico relativo a: saúde mental, em particular à esquizofrenia; utilização das tecnologias, designadamente à Interacção Humano-Computador; tecnologias na área da saúde; e aceitação e adopção de tecnologia. O estudo teórico permitiu o desenvolvimento do trabalho empírico, que resultou no desenho e desenvolvimento de um sistema multimédia para a reabilitação cognitiva de pacientes esquizofrénicos – sistema eSchi – e em duas micro-investigações distintas que visam complementar a informação: (1) estudo de caso da aceitação da tecnologia (sistema eSchi) por parte de pacientes esquizofrénicos; (2) inquérito a autores da literatura científica em aceitação da tecnologia, referente à pertinência de criação de um modelo geral de aceitação da tecnologia aplicado às terapias. Os resultados do estudo teórico sugerem a necessidade de organização e generalização de conceitos relacionados com as tecnologias na saúde, tendo em conta a diversidade de conceitos existente, sem que existam definições precisas e universais. Do estudo empírico é importante destacar: a boa receptividade dos pacientes relativamente ao sistema eSchi, ainda que se tenha notado alguma dificuldade na generalização das actividades às diferentes tipologias de esquizofrenia; a dificuldade de acesso a contextos clínicos reais; e a importância de se criar um modelo de eTerapia que possa ser aplicado a diferentes cenários. Tendo em conta o carácter exploratório do trabalho apresentado nesta tese, muitas questões se levantaram, dando lugar a novas propostas de investigação, tais como o estudo da aceitação da tecnologia aplicado a diferentes utilizadores, ou o estudo das causas que provocam resistência à implementação das tecnologias no sector da saúde.

Keywords

etherapy; ehealth; ferramentas multimedia; terapia de pacientes esquizofrénicos

Subjects

76 - Graphic art, printmaking. Graphics

Documents

TCCF1de1.pdf

7.712Mb

 

Rights

ADVERTIMENT. L'accés als continguts d'aquesta tesi doctoral i la seva utilització ha de respectar els drets de la persona autora. Pot ser utilitzada per a consulta o estudi personal, així com en activitats o materials d'investigació i docència en els termes establerts a l'art. 32 del Text Refós de la Llei de Propietat Intel·lectual (RDL 1/1996). Per altres utilitzacions es requereix l'autorització prèvia i expressa de la persona autora. En qualsevol cas, en la utilització dels seus continguts caldrà indicar de forma clara el nom i cognoms de la persona autora i el títol de la tesi doctoral. No s'autoritza la seva reproducció o altres formes d'explotació efectuades amb finalitats de lucre ni la seva comunicació pública des d'un lloc aliè al servei TDX. Tampoc s'autoritza la presentació del seu contingut en una finestra o marc aliè a TDX (framing). Aquesta reserva de drets afecta tant als continguts de la tesi com als seus resums i índexs.

This item appears in the following Collection(s)